Η Σπηλιά του Χείρωνα
Oι τοπικοί θρύλοι αναφέρουν μέχρι σήμερα την ύπαρξη της σπηλιάς του Κένταυρου Χείρωνα λίγο έξω από το χωριό Μηλιές, σε μαγευτική τοποθεσία, κοντά στην μεγάλη μεταλλική σιδηροδρομική γέφυρα του Ταξιάρχη (ή γέφυρα Ντε Κίρικο).
Η εκδοχή αυτή αναφέρεται στο δοκίμιο του λόγιου και συγγραφέα Ρήγα Καμηλάρη με τίτλο «ΓΡΗΓΟΡΙΟΥ ΚΩΝΣΤΑΝΤΑ – ΒΙΟΓΡΑΦΙΑΙ, ΛΟΓΟΙ, ΕΠΙΣΤΟΛΑΙ – ΜΕΤΑ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗΣ ΤΩΝ ΜΗΛΕΩΝ ΚΑΙ ΤΗΣ ΣΧΟΛΗΣ ΑΥΤΩΝ – έκδοση Α. Κωνσταντινίδου – Αθήνα 1897». Ειδικότερα, ο Ρήγας Καμηλάρης συσχετίζει την σπηλιά του Κένταυρου Χείρωνα με αυτή την άγρια και σχετικά απρόσιτη τοποθεσία και τη βαθιά ρεματιά όσο και τα ίχνη που υπάρχουν στον βράχο, και τα οποία μέχρι σήμερα οι κάτοικοι τα γνωρίζουν, ταυτισμένα όμως με στοιχεία Χριστιανικά. Ο Καμηλάρης αναφέρει ότι η σπηλιά του Κένταυρου Χείρωνα είναι η σπηλιά που βρίσκεται ακριβώς στην ρίζα του βράχου που σήμερα είναι το εξωκλήσσι του Ταξιάρχη. Για να προσεγγίσουμε την περιοχή, θα πρέπει να ανηφορίσουμε στο μονοπάτι που ξεκινά προς τα δεξιά αμέσως μόλις περάσουμε την μεγάλη μεταλλική σιδηροδρομική γέφυρα Ντε Κίρικο.
Η σπηλιά αυτή σήμερα είναι αχρησιμοποίητη, ως πρόσφατα όμως την χρησιμοποιούσαν σαν χώρο σταυλισμού ζώων (προβάτων & κατσικιών) και εξωτερικά συμπληρώνεται με λιθόκτιστο τοίχο για το σκοπό αυτό. Λέγεται ότι από το εσωτερικό της σπηλιάς υπάρχει μονοπάτι που διαπερνά το βουνό και επικοινωνεί με αντίστοιχη σπηλιά στην περιοχή «Μαλάκι» ή μακρύτερα, μέχρι το λόφο της Γορίτσας στα Ανατολικά της πόλης του Βόλου.
Από την ως άνω έκδοση του 1897, αντιγράφουμε – διατηρώντας επακριβώς την σύνταξη και την γλώσσα – την περιγραφή που κάνει ο Ρήγας Καμηλάρης για την περιοχή του Ταξιάρχη…
«………με τα σπήλαιά του, άτινα περιβάλλουσι φοβεροί λαικοί μύθοι, τοπίον φαραγγώδες καταπλήττον την όρασιν δια την μεγαλομέρειαν, μικρογραφία χαρίεσσα των Τεμπών.»
Και αμέσως παρακάτω, στην υποσημείωση στην σελίδα 84, αναφέρεται ειδικότερα σε ένα από τα σπήλαια της περιοχής, το οποίο θεωρεί ως το σπήλαιο του Κένταυρου Χείρωνα:
… (1) Tό έτερον τούτων ού εκ της κορυφής κρέμανται σταλαγμίται και μυθολογείται ότι έχει έξοδον εις το Μαλάκι, δηλ. εις απόστασιν τριών ωρών, λέγεται ότι είναι «το άντρον του Κενταύρου Χείρωνος». Τούτο φαίνεται πιθανόν δια τους εξής λόγους:
Α. Οι Κένταυροι είναι δαίμονες της καταιγίδος της αθροιζομένης εις τας κορυφάς των ορέων και έχουσι μητέρα την νεφέλην την χέουσαν χειμάρρους βροχής – χείμαρρος δε μέγας διαρρεί την θέσιν ταύτην.
Β. Ο Χείρων ώκει εις τας αγρίας χαράδρας του Πηλίου, και τοιαύτη εκ των φοβερωτέρων είναι ο Ταξιάρχης.
Γ. οι Κένταυροι οικούσιν εις τα όρη αντηχούντες εκ των φοβερών κραυγών (Τηλεβόας, Ερίγδουπος) – φοβερά δε είναι η παραγομένη εν τω Ταξιάρχη βοή και αντήχησις εκ του καταρρέοντος χειμάρρου.
Δ. φοιτώσιν εις τα δάση (Υλαίος, Δρύαλος) δάσος δε μέγα ήν και είναι εκεί.
Ε. μάχονται δια των υπ’ αυτών εκριζουμένων δένδρων και βράχων, τοιούτους πελωρίους βράχους και μέγιστα δένδρα εκριζώνει μετά φοβερού πατάγου ο εκεί χείμαρρος.
Στ. είναι ταχείς και ορμητικοί – και τοιούτος είναι ο παραρρέων χείμαρρος.
Έπειτα το ότι υπάρχει βωμός ιερός των Ταξιαρχών (Κενταύρων;) εις το άκρον διαδρόμου, ού μέρος είναι οφθαλμοφανώς λαξευτόν, όστις διάδρομος κείται εις το μέσον κατακαθέτου βράχου ιλιγγιώδους ύψους, ένθα αναβαίνουσιν ουχί ακινδύνως δια βαθμίδων, το ότι υπάρχει λαική παράδοσις, ότι ο Ταξιάρχης διήλθεν έφιππος και έταμε δια ρομφαίας τον βράχον και κατασκεύασε τον διάδρομον, το ότι υπάρχουσιν επί του ρηθέντος διαδρόμου οπαί, άς δεικνύουσιν οι άνθρωποι ως ίχνη του ίππου του Ταξιάρχου, ενώ ούτε υπό των ζωγράφων ουδέ υπό των συναξαριστών παρίστανται έφιπποι οι άγγελοι και εξ ού ο κ. Παππαδόπουλος ο Κεραμεύς είκαζεν ότι πρόκειται περί Κενταύρων (=ιππανθρώπων), το ότι συνήθως τα χριστιανικά ιερά ιδρύοντο επί προηγουμένων τοιούτων Ελληνικών, πάντα ταύτα καθιστώσι πιθανήν την γνώμην ότι το εν λόγω σπήλαιον είναι του «Κενταύρου Χείρωνος το άντρον»…